چرا در مسابقه عالی‌ام اما در تمرین ضعیفم؟ | تحلیل روانشناسی عملکرد ورزشکاران حرفه‌ای

پرسش:

**چرا در مسابقه عملکردم عالیه ولی در تمرین ضعیفم؟**

پاسخ روانشناسانه و تخصصی از رضا خزایی | روانشناس ورزشی:

این سؤال یکی از پُرتکرارترین سؤالات ورزشکاران حرفه‌ای است. بسیاری از ورزشکاران در مسابقه اوج می‌گیرند، اما در تمرین، عملکردشان پایین‌تر از حد انتظاری است. برای بررسی دقیق این موضوع، باید به چند عامل روانشناختی مهم توجه کنیم:

۱. **تفاوت در سطح انگیختگی (Arousal Level)**

بر اساس **نظریه یرکس-دادسون (Yerkes-Dodson Law)**، عملکرد ورزشی وابسته به سطح بهینه‌ای از انگیختگی است.

???? در مسابقه، فشار، رقابت، تماشاچی و هدف‌مندی بیشتر باعث افزایش سطح انگیختگی شما می‌شود. این حالت ذهنی، تمرکز، انرژی و تلاش شما را بالا می‌برد و در نتیجه عملکرد بهتری دارید.

???? اما در تمرین، به‌دلیل نبود فشار بیرونی و انگیختگی کمتر، ممکن است مغز در "حالت صرفه‌جویی انرژی" کار کند و در نتیجه، عملکردتان افت کند.

۲. **ذهنیت «تمرین برای بقا، مسابقه برای درخشش»**

بعضی ورزشکاران فقط برای «حفظ آمادگی» تمرین می‌کنند، نه برای «به چالش کشیدن خود». ذهن ناخودآگاه شما ممکن است تمرین را یک وضعیت کم‌اهمیت تلقی کند. اما در مسابقه، مغز شما وارد حالت «مبارزه برای بقا» می‌شود و انرژی ذخیره‌شده آزاد می‌گردد.

???? **راهکار روانشناسی:**

در تمرین هم اهداف دقیق، قابل اندازه‌گیری و قابل دستیابی تعیین کنید (بر اساس SMART goals).

برای مثال: «امروز می‌خوام تعداد موفقیت‌هام در فلان تکنیک رو از ۷۰٪ به ۸۵٪ برسونم.»

۳. **تمرین بدون حضور ذهن (Lack of Mental Engagement)**

برخی ورزشکاران فقط "بدن" را در تمرین حاضر می‌کنند، نه "ذهن" را.

وقتی ذهن درگیر نباشد، تمرکز پایین می‌آید، اشتباهات بیشتر می‌شود و یادگیری کاهش می‌یابد.

در حالی که در مسابقه، ذهن و بدن کاملاً درگیرند.

???? **راهکار روانشناسی:**

از **تکنیک تمرکز درونی و بیرونی** استفاده کنید:

* تمرکز درونی = توجه به تکنیک بدن خود

* تمرکز بیرونی = تمرکز بر هدف یا توپ یا رقبا

  در تمرین، آگاهانه بین این دو جابه‌جا شوید تا ذهن درگیر بماند.

 ۴. **نبود هیجان هدف‌مند در تمرین (Lack of Emotional Charge)**

هیجان نقش مهمی در فعال‌سازی مغز ایفا می‌کند. در مسابقه، ترس، اشتیاق یا رقابت باعث ترشح دوپامین و آدرنالین می‌شود که عملکرد را بالا می‌برد. اما در تمرین، این سیستم تحریک نمی‌شود.

???? **راهکار روانشناسی:**

از **تصویرسازی ذهنی قبل از تمرین** استفاده کنید. تصور کنید تمرین یک مسابقه واقعی است.

همچنین، تمرینات شبیه‌سازی مسابقه طراحی کنید (مثلاً رقابت با هم‌تیمی، تعیین امتیاز، محدودیت زمانی).

۵. **عدم وجود فیدبک فوری در تمرین**

در مسابقه، نتایج بلافاصله مشخص است (برنده/بازنده، امتیاز، بازخورد مربی).

در تمرین، چون گاهی بازخورد سریع وجود ندارد، مغز دچار افت انگیزه می‌شود.

???? **راهکار روانشناسی:**

از مربی یا همراه تمرینی بخواهید **فیدبک فوری و سازنده** ارائه دهد.

همچنین از تکنیک **خودبازخوردی (Self-Feedback)** استفاده کنید: بعد از هر ست تمرینی، با خود بگویید «چه کاری رو خوب انجام دادم؟ چه چیزی رو باید بهتر کنم؟»

جمع‌بندی نهایی:

عملکرد بهتر شما در مسابقه نسبت به تمرین، نشانه ضعف نیست؛ بلکه نشان‌دهنده‌ی واکنش روانشناختی مغز به محیط‌های متفاوت است.

اما اگر می‌خواهید در تمرین هم همان کیفیت مسابقه را داشته باشید، باید با تکنیک‌های روانشناسی ورزشی، ذهن‌تان را در تمرین هم وارد «وضعیت مسابقه» کنید.

???? اگر دوست داری تکنیک‌های اختصاصی ذهن برای مسابقه و تمرین رو یاد بگیری،میتونید از مشاوره خصوصی استفاده کنید.

???? از طریق واتساپ پشتیبانی در ارتباط باش:

[واتساپ پشتیبانی]